Alimlər aşkar etdilər ki, bədən hüceyrələrinin ölümündə iştirak edən əsas proses xərçəng hüceyrələrinin yayılmasının qarşısını almaq üçün fəaliyyət göstərir.
Hafta.az-ın “İndependent”ə istinadən yazdığına görə, tədqiqatçılar proqramlaşdırılmış hüceyrə ölümünün ilkin mərhələlərinin molekulyar mexanizmini müəyyən ediblər. Bu proqramlaşdırmada artıq ehtiyacı olmayan hüceyrələr “ölüm proqramı”nı aktivləşdirərək öz-özünü məhv edirlər.
Tədqiqatçıların bildirdiyinə görə, “Science Advances” jurnalında dərc edilən tapıntılar xərçəng hüceyrələrinin yayılmasının qarşısını almaq və yeni müalicə üsullarına yol açmaq barədə fikir verə bilər.
Proqramlaşdırılmış hüceyrə ölümü insan həyatı üçün kritik əhəmiyyətə malikdir və immun sisteminin tənzimlənməsi kimi müxtəlif bioloji proseslərdə mühüm rol oynayır. O, həmçinin bədəndəki potensial zərərli və ya xərçəng hüceyrələrini aradan qaldırmağa kömək edir.
Sağlam hüceyrələrdə apoptoz (proqramlaşdırılmış hüceyrə ölümü) zülalları tərəfindən tənzimlənir. “Bax” adlı zülal köhnə və ya xəstə hüceyrələri bədəndən təmizləməkdən məsuldur. Aktivləşdirildikdə, apoptozu oyatmaq məqsədilə proqramlaşdırılmış hüceyrə ölümü üçün hüceyrənin enerji istehsal edən mitoxondrial membranında kiçik məsamələri stimullaşdırır.
Ancaq bəzi hallarda bunun yerinə “Bcl-2” zülalı istifadə edilə bilər. Mitoxondrial membranın tərkib hissəsi kimi, “Bcl-2” “Bax” zülallarını tutub ayıraraq vaxtından əvvəl hüceyrə ölümünün qarşısını almaq üçün işləyir.
Bununla belə, “Bcl-2” xərçəng hüceyrələrində həddindən artıq istehsal olunur və bu, nəzarətsiz hüceyrə artımına səbəb ola bilər.
Sağlam hüceyrələr lazımi miqdarda olduqda, xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini və bölünməsini dayandırırlar. Bununla belə, xərçəng hüceyrələri çoxalmağa davam edərək böyüyən bir şiş meydana gətirir.
