“Forbes” jurnalında Türkiyənin BRİCS-ə üzv olmaq üçün müraciət etməsi xəbərini şərh edən rusiyalı analitik Kirill Krivoşayev “Türkiyənin BRICS-də iştirakını yeni “Qoşulmama Hərəkatı” kimi qiymətləndirmək olar” şərhini verib.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Krivoşayev qeyd edib ki, Türkiyənin bu addımı Səudiyyə Ərəbistanı, Vyetnam, Nigeriya və Argentina kimi bir çox ölkənin də yer aldığı gözləmə siyahısındakı müraciətlər arasındadır. Türkiyə BRICS üzvlüyü ilə Avropa ilə Asiya arasında ticarət körpüsü qurmağı, xüsusilə Rusiya və Çinlə iqtisadi əlaqələrini dərinləşdirməyi hədəfləyir. Bloomberg-ə danışan mənbələr Türkiyənin bu addımını “geosiyasi tarazlığın inkişaf etmiş iqtisadiyyatlardan dəyişdiyi bir vaxtda yeni müttəfiqlər əldə etmək cəhdi” kimi qiymətləndirir.
Xülasə, məqalədə aşağıdakı qiymətləndirmələr aparılır: "Bu inkişaf Türkiyənin xarici siyasətdəki çoxşaxəli strategiyasının əksi kimi qiymətləndirilir. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın "Dünya beşdən böyükdür" diskurusu Türkiyənin daha çox söz sahibi olmaq istəyini vurğulayır. Qlobal arenada Türkiyənin bu addımı NATO üzvü kimi Qərblə əlaqələri davam etdirmə səyi və onun Şərqə açılma strategiyası ilə üst-üstə düşür".
Analitiklər Türkiyənin BRİCS-də iştirakını yeni “Qoşulmama Hərəkatı” kimi qiymətləndirirlər. 1961-ci ildə Yuqoslaviya lideri Tito, Hindistanın baş naziri Nehru və Misir prezidenti Nasir tərəfindən qurulan Qoşulmama Hərəkatı Qərb və Şərq blokları arasında bitərəf qalmağı hədəfləyən ölkələrdən ibarət idi. İndi BRİCS-ə qoşulmaq istəyən ölkələr Qərbin qoyduğu qaydalara boyun əyməyən bir klubda olmaq istəyirlər. Mütəxəssislər, "Bu vəziyyət Türkiyə kimi ölkələrin qlobal güc balansında özləri üçün müstəqil yol axtardıqlarını göstərir" deyir.
Lakin BRİCS-in sürətlə genişlənməsi bəzi çətinliklərlə nəticələnə bilər. Çin və Hindistan kimi nəhəng iqtisadiyyatların rəhbərlik etdiyi BRİCS, Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə və Azərbaycan kimi ölkələrin də əlavə edilməsi ilə daha çoxşaxəli ola bilər. Bu o demək ola bilər ki, “BRİCS “həmfikir ölkələr klubu” statusunu itirə bilər”. Bu səbəbdən Hindistan bu genişlənməyə ehtiyatla yanaşır: “Dehli BRİCS-in anti-Qərb təşkilatı kimi qəbul edilməsini istəmir”.
Türkiyənin BRİCS-ə qoşulmaq istəyi Çinin bütün dünyada təsirini artırdığı bir dövrə təsadüf edir. Türkiyə Çinlə iqtisadi əlaqələrini gücləndirmək və Rusiyadan enerji idxalını artırmaq istəyir. Bloomberg-in məlumatına görə, Türkiyə "Rusiya və Mərkəzi Asiyadan qaz ixrac mərkəzinə çevrilməyi" planlaşdırır. Bu strategiya Qərbin enerji bazarlarında təsirini məhdudlaşdırmaq məqsədi daşıyan yanaşma hesab olunur.
