İzmirin qədim hissəsində qızıl sikkələrlə dolu qab aşkar edilib. Arxeoloqlar deyirlər ki, bu "çox vacib" tapıntı təxminən 2400 ildir kəşf olunmağı gözləyir.
Hafta.az-ın “Live Science”a istinadən yazdığına görə, ABŞ-ın Miçiqan Universitetinin alimlərinin rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu Sinop Universiteti ilə əməkdaşlıq edərək antik şəhərdə Notion Archeology Project adı altında qazıntı işləri aparır.
Mədəniyyət Nazirliyinin icazəsi ilə 2022-ci ildə başlanan işlər çərçivəsində daha əvvəl qədim dövrlərə aid saxsı parçaları kimi əsərlər aşkar edilib.
Miçiqan Universiteti Əhəmənilər və ya Fars İmperiyası dövrünə aid qızılla dolu qazanın tapıldığını açıqlayıb. Bildirilib ki, qızıl dolu küp İzmirin Menderes mahalı sərhədləri daxilində olan Notionda aşkarlanıb.
Qədim şəhərdə bir evin otağının küncündə tapılan qızıl sikkələrin eramızdan əvvəl 5-ci əsrin sonlarına aid olduğu güman edilir. Arxeoloqlar əldə etdikləri digər tapıntılara əsaslanaraq bu tarixə işarə edirlər.
Farslar eramızdan əvvəl VI əsrin sonlarından eramızdan əvvəl 334-cü ildə Makedoniyalı İskəndər tərəfindən fəth edilənə qədər dareikos adlı qızıl sikkələr zərb etdilər. Bu tarixdən sonra İskəndər və onun ardınca gələn hökmdarlar qızıl sikkələri əritməyə və öz üzləri olan sikkələr çıxarmağa başladılar. Bu səbəbdən dareikos nümunələri çox nadirdir.
Arxeoloqlar tapılan sikkələrin Manisanın Salihli rayonu sərhədləri daxilində yerləşən Sardis Qədim Şəhərində zərb edildiyini təxmin edirlər.
Tədqiqatçılar dareikosların əsas istifadə sahələrindən birinin muzdlulara pul ödəmək olduğunu düşünür və Notionda tapılan dəfnin də belə bir məqsədi ola biləcəyini bildirirlər. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, tək dareikos əsgər üçün bir aylıq maaşdır.
Notion Arxeologiya Layihə Direktoru Dr. Kristofer Ratte bu fikirdədir ki, qızılla dolu qazanın götürülməməsi fəlakətdən xəbər verir.
“Heç kim qızıl sikkələri geri götürmək niyyəti olmadan basdırmaz”, deyir və əlavə edir: “Ona görə də belə bir xəzinənin qorunub saxlanmasını yalnız çox ağır bədbəxtlik izah edə bilər”.
Dr. Ratte əlavə edir ki, əsərlərdə bir qazan qızıl tapacaqlarını gözləmirdilər.
Oksford Universitetindən arxeoloq Endrü Midous deyir ki, bildiyi qədər Anadoluda bu cür başqa bir xəzinə yoxdur. "Bu, böyük əhəmiyyət kəsb edən tapıntıdır", Midous iştirak etmədiyi tədqiqat haqqında deyir. "Dəfinənin arxeoloji konteksti bizə Əhəməni qızıl sikkələrinin xronologiyasını dəqiqliklə müəyyən etməyə imkan verəcək" əlavə edib.
Ərazi eramızdan əvvəl VI əsrdə Əhəmənilər imperiyasının hakimiyyəti altında idi. Eramızdan əvvəl V əsrin əvvəllərində bir müddət farslardan ayrılan bölgə eramızdan əvvəl IV əsrdə yenidən Əhəməni torpaqlarına qatılıb.
Paçes adlı bir afinalı sərkərdə eramızdan əvvəl 427-ci ildə fars tərəfdarı muzdluların bir birliyinə hücum edərək öldürdü. Farspərəstlər Afina Sivilizasiyası tərəfindən ələ keçirilən Notiondan sürgün edildi.
Dr. Ratte deyir ki, bu hadisə və ya Afina ilə Sparta arasında Peloponnes müharibəsi (e.ə. 431 - e.ə. 404) Nationda tapılan dəfnlə bağlı ola bilər.
Arxeoloqlar bölgədə işlərini davam etdirərkən, qızıl sikkələr İzmirdəki Efes muzeyində saxlanılır.
