Mərkəzi Asiya və Əfqanıstan üçün “İşıq şüası” Regional Proqramının maliyyə dəstəyi ilə region ölkələrində cinsi və gender əsaslı zorakılığa dair sənəd hazırlanıb.
Hafta.az-ın Kazinform-a istinadən yazdığına görə, Mərkəzi Asiya ölkələrində sənəddə partnyorlar tərəfindən zorakılığın və qadınlara qarşı məcburi intim münasibətlərin yayılması ilə bağlı məlumatlar mövcuddur. Qazaxıstanda qadınlara qarşı zorakılıqla bağlı milli miqyasda təmsil olunan sorğu yaxşı təcrübə hesab edilə bilər. Zərərli təcrübələr və gəlin oğurluğu kimi cinsi və gender əsaslı zorakılığın bəzi formaları daha az sənədləşdirilir. Tərtibatçıların hesabatında deyilir ki, bu formaların yayılması ilə bağlı hesablamalar yalnız Qazaxıstan və Qırğızıstanda əldə edilib.
Qazaxıstanda sorğuda iştirak edən 18-75 yaşlı qadınların 4,5 faizi son 12 ayda intim partnyoru tərəfindən fiziki zorakılığa, 1 faizi cinsi zorakılığa, 4,7 faizi fiziki və cinsi zorakılığa, 7,1 faizi emosional zorakılığa və 5,4 faizi iqtisadi zorakılığa məruz qalıb.
Məlum olub ki, sorğu zamanı 15-19 yaşlı qazax qadınların 6 faizi erkən nikahda və ya partnyoru ilə birlikdə olub. 20-29 yaşlı qadınların 7,8 faizi 18 yaşından əvvəl, 15-49 yaş arası qadınların 0,1 faizi ilk dəfə 15 yaşından əvvəl nikaha girib. Həmçinin, evli qadınların 4,5 faizi evlənmək üçün qaçırıldığını bildirib. Onların 34 faizi qaçmağa əvvəlcədən razılıq vermədiyini bildirib.
Qırğızıstana gəlincə, sorğuda iştirak edən 15-49 yaşlı qadınların 17,1 faizi son 12 ayda intim partnyoru tərəfindən cinsi zorakılığa məruz qaldığını bildirib. Eyni yaşda olan hər 4 qadından 1-i nə vaxtsa fiziki və ya cinsi zorakılığa məruz qalıb, 15-49 yaşlı qadınların 9,1 faizi zorakılığa evli və ya birlikdə yaşadıqları dövrdə məruz qaldıqlarını bildiriblər. Qadınların 14,4 faizi evlənmək üçün, 4,89 faizi isə əvvəlcədən razılığı olmadan evlənmək üçün qaçırıldığını bildirib.
Türkmənistanda əvvəlki 12 ayda qadınların 18,7 faizi fiziki zorakılığa, 1,4 faizi cinsi zorakılığa, 13,3 faizi isə psixoloji zorakılığa məruz qalıb. 15-19 yaşlı qadınların 4,8 faizi hazırda evlidir və ya birlikdədir. 20-24 yaşlı qadınların 6,1 faizi 18 yaşından əvvəl ilk dəfə nikaha girib və ya birlikdə yaşayır.
Tacikistanda 15-49 yaşlı qadınların 18,7 faizi son 12 ayda intim partnyorları tərəfindən zorakılığa məruz qalıb. Qadınların 1,4 faizi cinsi zorakılığa, 13,3 faizi isə psixoloji zorakılıqla üzləşib. 2017-ci ildə Tacikistanda 15-19 yaşlı hər 10 qızdan biri birlikdə yaşayıb. 25-49 yaşlı qadınların 13,3 faizi 18 yaşına çatmamış ərə gedib.
Özbəkistanda isə 18-19 yaşlı hər 10 qızdan 4-ü arvadın ər tərəfindən döyülməsini bu səbəblərdən birinə görə haqlı sayır: ona demədən ayrılır, uşaqlara laqeyd yanaşır, onunla mübahisə edir, onunla cinsi əlaqədə olmaq istəmir, tez-tez bişirdiyi yeməkləri yandırır.
2022-ci ildə Özbəkistanda 15-19 yaşlı qadınların 4,9 faizi ərə getdiyini deyib.
